داوری از جنبه های مختلف قابل تقسیم بندی است، ما به دو جنبه ی عمده آنها اشاره می کنیم.
از جهت تعلق آن به یک کشور یا تعلق به جامعه بین المللی (ملیت داوری)
از جهت شکل داوری یعنی از جهت طریق برگزاری آن (اشکال داوری) (توضیحات بیشتر در تقسیم بندی ذکر شده)
الف)ملیت داوری
از این حیث داوری را می توان به سه شکل ملاحظه کرد:
داخلی
خارجی
بین المللی
داوری داخلی
یک داوری طبعا داخلی است وقتی موضوع مورد اختلاف طرفین داوری منحصرا به یک حاکمیت(کشور) مرتبط است. مهم نیست که اجرای رأی داور یا داوران در نهایت به خارج از سرزمین تحت حکومت کشوری کشانده شود. مثلا در یک دعوی ارجاع شده به داوری در فرانسه بر سر خرید کالایی در فرانسه برای استفاده در این کشور، داوری داخلی برای کشور فرانسه است. حتی اگر به سبب وجود اموال بلژیکی در کشور خودش، مدعی فرانسوی ناچار نبود رأی داوری را برای اجرا در دادگاه های بلژیک مطرح کند. در تعیین خصیصه داخلی یک داوری، تابعیت طرفین نقشی ندارد. بنابراین، حتی یک داوری میان یک دولت خارجی و یک تبعه داخلی ممکن است جنبه ی داخلی داشته باشد.
داوری خارجی
هر رأی داوری صادره در یک داوری خارجی ضرورتا برای کشورهای دیگر، یعنی کشورهایی غیر از کشوری که داوری در آن جریان داشته است، خارجی است. این قاعده ای کلی است که در اغلب کشور های دنیا مورد عمل است. معذالک پاره ای قوانین آراء داوری صادر در خارج را نیز داخلی تلقی می کنند. مشروط بر اینکه قانون حاکم بر داوری در آنها قانون این کشورها باشد. نمونه بارز این راه حل را در انگلستان مشاهده می کنیم که مطابق سیستم حقوقی حاکم بر داوری آم آراء صادره در داوری های که قوانین انگلستان حاکم بر آیین داوری انها است. آراء انگلیسی محسوب می شوند.
داوری بین المللی
در کنار داوری داخلی و خارجی داوری بین المللی قرار دارد که ملاک تشخیص آن الزاما این نیست که در خارج از قلمرو یک کشور جریان داشته یا نداشته باشد. در واقع یک رأی داوری بین المللی است حتی اگر در یک کشور خاص صادر شده باشد. قبل از هر چیز باید روشن کنیم که منظور ما از داوری بین المللی داوری موضوع حقوق بین المللی عمومی نیست. این گونه داوری که در رابطه با حاکمیت دولت ها انجام می شود قواعد خاص خود را دنبال می کند. آنچه مورد نظر ما است داوری تجاری بین المللی است که راجع به معاملات بین المللی است اعم از این که میان اشخاص خصوصی باشد یا اشخاص عمومی (دولت ها). اما داوری تجاری چه زمانی بین المللی است؟ در این خصوص ملاک قابل اعتمادی نمی توان ارائه نمود . ممکن است از نظر سیستم قضایی یک کشور، داوری زمانی بین المللی باشد که اختلاف موضوع داوری دارای یک عنصر خارجی باشد. در چنین فرضی اصحاب دعوی، نسبت به کشور محل داوری بیگانه اند(یعنی دارای تابعیت آن کشور نیستند) یا زمانی که داوری به یک سازمان داوری بین المللی( مانند مرکز بین المللی حل و فصل اختلافات ناشی از سرمایه گذاری) واگذار شده یا داوری تابع مقرراتی باشد که جنبه بین المللی دارند.
در این بخش تقسیم بندی و توضیحات مختصری جهت آشنایی بیشتر قرار دادیم:
داوری داخلی
مرکز منطقه ای داوری تهران
گروه حقوقی پاد با تخصص و تجربه در امور داوری، آماده هرگونه همکاری و مشاوره در این زمینه می باشد.
برای مشاوره حقوقی آنلاین به کانال تلگرام موسسه حقوقی پاد مراجعه نمایید. برای اطلاع بیشتر در خصوص مشاوره حقوقی رایگان موسسه حقوقی پاد با ما تماس بگیرید.
