جعل از آن دسته از اعمال مجرمانه ای است که به هر دو صورت سنتی و رایانه ای انجام می شود. منظور از جعل سنتی یک سند یا نوشته، تغییر متقلبانه آن به ضرر دیگری است. در واقع، هر تغییری جعل نیست، بلکه لازم است تغییر یا حیله و نیرنگ به کار رود و باعث ورود ضرر به دیگری شود. مانند اینکه فردی بطور متقلبانه در سند مالکیت خانه دیگری تغییر ایجاد و به این ترتیب، آن ملک را به نام خود کند. در این زمان می گوئیم جعل واقع شده است.
اما جعل رایانه ای: نکته اینجاست که با پیشرفت تکنولوژی، روش های ارتکاب جرایم، از جمله جرم جعل، متحول شده است. بر اساس ماده ۶۸ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲ و همین طور ماده ۶ قانون جرایم رایانه ای مصوب سال ۱۳۸۹، هر کس اقدام به وارد کردن داده یا اطلاعات موجود در رایانه کند تا با ارائه آن به مراجع اداری، قضائی، مالی و … سوء استفاده ای کرده و چیزی را خلاف واقعیت نشان دهد، جاعل محسوب می شود. پس می بینید که جعل از طریق رایانه هم امکان دارد. حال بگذارید مثالی بزنیم تا مطلب واضح تر شود:
فرض کنید با یک شرکت قراردادی الکترونیکی را امضا کرده اید که بر اساس آن مثلاً سالیانه در ازای فلان مبلغ، خدماتی را ارئه دهید. حال پس از مدتی متوجه می شوید که این شرکت قرارداد را تغییر داده و حتی بندها و شروطی از آن را هم حذف کرده است، بدون اینکه حتی شما را در جریان این کار قرار داده باشد. در این صورت می گوئیم جعل از نوع رایانه ای اتفاق افتاده است. چرا که وسیله ارتکاب جرم، رایانه بوده و روی کاغذ اتفاقی نیفتاده است.
در صورت نیاز به مشاوره حقوقی با وکلای متخصص می توانید با مشاوره حقوقی پاد تماس حاصل فرمایید.
قانون گذار برای فردی که مرتکب جرم جعل رایانه ای شود مجازات قابل توجهی در نظر گرفته است، به ایت ترتیب که دادگاه باید جاعل را به حبس از یک تا پنج سال یا جریمه نقدی از بیست تا صد میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم کند. بنابراین شخصی که مرتکب جعل از طریق رایانه می شود، باید انتظار چنین مجازاتی را هم داشته باشد.
به جرأت می توان گفت یکی از مترقی ترین قوانین کشور ما، همین جرایم رایانه ای است، زیرا طبق آن شخص حقوقی را هم می توان مجازات کرد. اما اصلاً شخص حقوقی کیست؟ این سوال ذهن خیلی ها را مشغول کرده است. شاید در نظر اول «شخص حقوقی» اصطلاحی نامانوس به نظر برسد، اصطلاحی نا آشنا که مفهومی ساده و قابل فهم ندارد؛ امام پس از کمی مطالعه و صد البته دقت، خواهید دید که بدونن اینکه بدانید، همیشه با آن آشنا بوده اید. به عبارتی اشخاص حقوقی همان شرکت ها و موسسات تجاری و غیرتجاری گوناگونی هستند که مانند قارچ همه جا رشد کرده اند و می توان آن ها را مشاهده کرد.
بر اساس قانون جرایم رایانه ای، در صورتی که شخصی، چه حقیقی (انسان) و چه حقوقی (موسسه ها)، مرتکب جرم جعل رایانه ای شود، مجازات خواهد شد.
توبیخ شرکت!
اما شاید بپرسید چگونه ممکن است شرکت یا موسسه را مجازات کرد. نگران جواب نباشید؛ به جواب خواهید رسید، فقط کافی است به متن قانون مراجعه کنید.
بر اساس قوانینی که چند سطر پیش نام آنها را بردیم، چنانچه جرم جعل الکترونیکی در یک شرکت یا موسسه و برای منافع آن رخ دهد، در این باره لازم است کسی این جرم را انجام دهد. حالا فرقی نمی کند مدیر باشد یا یکی از کارمندان، برای این جرم، یکی از حالت های زیر ممکن است:
- مدیر مجموعه مرتکب جرم جعل رایانه ای شود.
- مدیر مجموعه دستور ارتکاب آن را صادر کند.
- یکی از کارمندان با اطلاع مدیر یا بر اثر نظارت نداشتن او مرتکب جرم رایانه ای شود.
- تمام یا قسمتی از فعالیت های مجموعه به ارتکاب این جرم، یعنی جعل، اختصاص یابد.
هر کدام از این روش ها که باشد فرقی ندارد؛ شخص حقوقی مورد نظر مسئول شناخته شده و مجازات خواهد شد.
نکته : مجازات شخص حقوقی مانع مجازات فرد مرتکب جرم نیست. بنابراین در صورت ارتکاب جعل رایانه ای، هم شرکت یا موسسه مورد نظر و هم شخص مرتکب، هر دو به صورت جداگانه مجازات خواهند شد.
در صورت نیاز به مشاوره حقوقی با وکلای متخصص می توانید با موسسه مشاوره حقوقی پاد تماس حاصل فرمایید.
برای مشاوره حقوقی آنلاین به کانال تلگرام موسسه حقوقی پاد مراجعه نمایید. برای اطلاع بیشتر در خصوص مشاوره حقوقی رایگان موسسه حقوقی پاد با ما تماس بگیرید.
